İş Kanunu, hem işçi hem de işveren tarafına ahlâk ve iyi niyet kurallarına uyma zorunluluğu getiriyor. Taraflardan biri bu ilkelere aykırı davrandığında, diğeri iş sözleşmesini derhal feshetme hakkına sahip oluyor. Kanunun 24. maddesi işçiler için, 25. maddesi ise işverenler için haklı fesih nedenlerini düzenliyor. Bu düzenlemeler kapsamında, tarafların dikkat etmesi gereken önemli süreler bulunuyor.
DERHAL FESİHTE 6 İŞ GÜNÜ ŞARTI
HaberTürk’ten Ahmet Kıvanç’ın aktardığına göre, ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar karşısında derhal fesih hakkı 6 iş günü içinde kullanılmak zorunda. Bu süre, olayın ya da ihlalin öğrenildiği günden itibaren başlıyor. Ayrıca her hâlükârda olayın gerçekleşmesinden itibaren bir yıl içinde fesih hakkı kullanılmazsa, bu hak kaybediliyor.
Örneğin, işyerinde hırsızlık yapan bir çalışan hakkında işveren, suçu öğrendiği tarihten itibaren 6 iş günü içinde fesih işlemi yapmazsa, sonradan kıdem ve ihbar tazminatı ödemekle yükümlü hale geliyor.
İŞÇİNİN DERHAL FESİH HAKKI VE ÜCRET SORUNU
İşçi açısından ise bazı durumlar sürekli haklı fesih sebebi sayılıyor. Özellikle ücretin eksik ya da hiç ödenmemesi gibi durumlarda, 6 iş günü kuralı işlemiyor. İşçi, maaşı ödenmediği sürece dilediği zaman iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Ancak ücret ödendikten sonra bu hak da sona eriyor.
Bununla birlikte, görev yerinin değiştirilmesi gibi durumlarda işçinin fesih hakkını kullanabilmesi için yine 6 iş günü içinde harekete geçmesi gerekiyor.
RAPORLU OLMAK SÜREYİ ETKİLEMİYOR
İşçinin hastalık raporu aldığı dönemlerde dahi 6 iş günlük hak düşürücü süre işlemeye devam ediyor. Yani işçi raporlu olsa bile, öğrendiği haklı fesih sebebine karşı 6 iş günü içinde sözleşmesini feshetmek zorunda.
FESİH GECİKİRSE HAKLI NEDEN SAYILMAZ
Haklı fesih sebebi zamanında kullanılmazsa, sözleşmenin feshi geçerli olsa da sonuçları değişiyor. HaberTürk’ten Ahmet Kıvanç’ın haberine göre, 6 iş günü içinde harekete geçmeyen işçi, sözleşmeyi feshettiğinde kıdem tazminatı hakkını kaybedebilir ve işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir. Benzer şekilde işveren de gecikirse, işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.
Ayrıca, işveren bir suistimali tespit ettiği halde sadece uyarı ya da disiplin cezası verir ve olayı hemen feshetmezse, ilerleyen dönemde aynı gerekçeyle işçiyi işten çıkaramaz. Bu durumda da işçiye tazminat ödemesi gerekir.
6 İŞ GÜNLÜK SÜREYİ TAKİP ETMEK HAYATİ ÖNEM TAŞIYOR
İşçi ya da işveren açısından haklı fesih sürecinde en kritik unsur, 6 iş günlük hak düşürücü süredir. Bu süreyi doğru yönetmek, olası hak kayıplarının önüne geçilmesini sağlar. Özellikle ahlâk ve iyi niyet kurallarına aykırı durumlarda hızlı hareket edilmesi ve gerekli işlemlerin zamanında yapılması, hem hukuki hem de maddi açıdan büyük önem taşıyor.